Nazi's verantwoordelijk voor drama in Meensel-Kiezegem en niet het verzet, zo betoogde Roger Rutten op de jaarlijkse herdenking van de razia’s in Meensel-Kiezegem op 9 augustus 2015. Het is een schandaal dat er geen aandacht is voor de herdenking van de 2 razzia's in Meensel-Kiezegem waar 63 gedeporteerden de dood vonden in de concentratiokampen. Meensel-Kiezegem staat naast Oradour, Lidice, Vinkt/Meigem, Putten e.a., maar politiek, media en vredesbeweging blijven volledig afwezig. Wie zorgt dat Meensel-Kiezegem in 2016 wél aandacht zal krijgen?

Toespraak burgemeester Rudi Beeken - 09/08/2015
Toespraak auteur Roger Rutten  - 09/08/2015
Toespraak Jozef Craeninckx - 09-08-2015 
         

"Niet het verzet dat een collaborateur doodschoot maar het nationaalsocialisme, de bezetter en de 'zwarten' zijn verantwoordelijk voor de wegvoering van 91 vreedzame burgers uit Meensel-Kiezegem", zo luidde kort samengevat de boodschap van Roger Rutten. Het was een ander uitzicht op de razzia's in Meensel-Kiezegem dan dat burgemeester Rudi Beeken enkele minuten voordien gegeven had. De burgemeester legde vooral het accent op het feit dat de actie van het 'verzet' de dood van vele onschuldige burgers tot gevolg had. Wie had daar baat bij, besloot hij tot tweemaal toe. Ook al werd de herdenkingsplechtigheid voor het eerst samen georganiseerd door de 2 herdenkingsverenigingen in Meensel-Kiezegem, het Herdenkingscomité Augustus 44 en de Stichting Meensel-Kiezegem, toch blijft de discussie over wie nu verantwoordelijk is en of het allemaal we nodig of nuttig geweest is, meer dan levend.
  

Rudi Beeken en Roger in een geanimeerde discussie op de receptie na de herdenking

"Voor volgend jaar is het van belang dat de hoofdverantwoordelijken voor de moord op zovele Meensel-Kiezegemmenaren in beeld komen, nl de nationaalsocialisten en hun medewerkers in de bevolking. Zeker als de verzetsdaden met gevolgen voor de burgerbevolking worden bevraagd of aangeklaagd", zo ging ik achteraf in discussie met de burgemeester. "Eerst ook respect voor het verzet, ook voor wie de collaborateur doodschoot, voordat het drama van de wegvoering en dood waarvoor enkel de Duitse bezetters verantwoordelijk zijn, kan verwerkt worden en solidair herdacht". "Maar ik ben burgemeester van alle Meensel-Kiezegemmenaren" zo stelde de burgemeester, "en ik heb dus begrip voor alle kanten in deze zaak". Ook het opnemen van de verantwoordelijkheid en schuld door de collaboratie is een essentiële factor in de verwerking van het leed veroorzaakt door de nazi-bezetting. Aan al deze voorwaarden is vooralsnog niet voldaan, zodat de wonde van Meensel-Kiezegem nog altijd open ligt.

Meensel-Kiezegem is dus nog altijd verstrikt in de vreselijke gevolgen van een verzetsdaad die deel was van de terechte weerstand tegen een militaire bezetter die uiteindelijk verantwoordelijk is voor 65 miljoen doden, waarvan 27 miljoen uit Rusland en bijna 6 miljoen als gevolg van de vernietigingscampagne tegen de joden. Maar ook 26.000 Belgische weerstanders en gijzelaars en honderden dwangarbeiders en krijgsgevangenen vielen ten prooi aan de repressie en moord door de nationaalsocialisten. Uit Meensel-Kiezegem werden 95 burgers gedeporteerd, op 1 en 11 augustus, nadat 4 medeburgers ter plaatse werden neergeschoten. Slechts 28 van hen overleefden de deportatie door de nazi's en hun Vlaamse medewerkers onder leiding van Verbelen. Van de 71 inwoners die in Duitsland arriveerden, keerden er slechts 8 levend terug. 20 anderen keerden terug uit Leuven of Brussel.

63 gedeporteerden uit Meensel-Kiezegem vonden de dood in de concentratiekampen, vooral in Neuengamme en 2 onderweg naar Neustadt in Lübeck, waar in de Lübecker bocht in de Thlielbeck en de Cap Arcona, waarbij 8.000 gevangenen na jaren overleving in de kampen werden gebombardeerd en gemitrailleerd door de Engelse luchtmacht. Een drama, dat ondanks een excellent recent boek "De ramp in de Lübecker bocht" nog altijd niet door de Engelsen werd opgehelderd. De uitgever van het boek samen met een uitgebreide Nederlandse vertegenwoordiging, ondermeer de vriendenkring Neuengamme, waren aanwezig op de herdenking.

De herdenking start om 9h15 met een korte bloemenlegging
bij het gedenkteken in Meensel

 
  
 

Een bloemenkrans in de vorm van een rode driehoek.

Het betreft de rode driehoek van de politieke gevangenen en de bloemen erin vormen in het wit een "B", dat staat voor België. Deze kransen zijn het handelsmerk van de Belgische vriendenkring van oud-gevangenen en rechthebbenden van het concentratiekamp van Neuengamme, die steevast als laatste neergelegd worden.
 
35 vlaggen van diverse weerstands- en vredesorganisaties van alle hoeken van het land waren aanwezig op de herdenkingsplechtigheid die begon met een korte maar ingetogen huldiging aan het Herinneringsmonument in Meensel. Om het ander jaar wordt van locatie gewisseld, nu was Kiezegem aan de beurt voor de herdenkingslechtigheid.
 
Het erekerkhof in Meensel werd opgericht om de nabestaanden een plek te bieden waar ze naar toe konden gaan, precies zoals anderen dat kunnen aangaande hun gestorven familieleden of vrienden. Het gros van de graven op het erekerkhof is leeg omdat de meesten in Duitsland gebleven zijn. Daarnaast liggen er ook nog enkele anderen begraven: een klein meisje dat per ongeluk door haar broer/verzetsman werd doorgeschoten, een moeder en dochter die om het leven kwamen toen een Engelse bommenwerpen aan hun huis neerstortte en twee inwoners die door een vliegende bom werden gedood in het Antwerpse.
  

De begraafplaats van de 63 vermoorde burgers van Meensel-Kiezegem
ligt in Meensel. Een bezoek  is telkens weer erg confronterend.

 

 

 

 Marcel Trompet, een van de 43 uit Meensel-Kiezegem die in
Neuengamme werden vermoord, Jozef Vandegaer, een van twee
die in de Cap Arcona hun  graf vonden.

  
In de kerk van Kiezegem gaf de deken het kader aan waarbinnen de toenmalige misdaden en de huidige kunnen begrepen worden. Meensel-Kiezegem stelt zich naast Oradour en Lidice en vele andere plaatsen van represailles tegen de bevolking. Het kleine dorpje Vinkt kan je daar best aan toevoegen, stelden we in de receptie aan de deken voor, daar zijn in de eerste oorlogsdagen ook 140 burgers zonder pardon neergemaaid in de velden. Daar is recent trouwens een zeer aansprekend herinneringsmuseum geopend, site en herdenkingsplaats Vinkt.
  

Als niets meer heilig is, is niemand meer veilig.

 Einstein: Wie de herinnering niet eert heeft geen toekomst.

En ga nu allen heen in vrede. De deken weet wel dat het voor de
inwoners van Meensel-Kiezegem nog altijd een loodzware opdracht is.

Als er niets meer heilig is, dan is niemand meer veilig werd tot driemaal toe in herinnering gebracht. Ook Einstein met z'n uitspraak, wie de herinnering niet eert heeft geen toekomst. Heb deze uitspraak evenwel nergens kunnen terugvinden, maar waar is ze wel. Of bedoelde de deken: "Wie de geschiedenis niet kent is gedoemd ze te herhalen" van George Santayana.

Verzorgde herdenking

Alles in goede banen geleid door Vital Craeninckx

En dan was het de beurt aan de burgemeester en Roger Rutten

Toespraak burgemeester Rudi Beeken - 09/08/2015

 
Uittreksel: "Ik ben er van overtuigd dat het niet de wens was van 67 vermoorde dorpelingen, dat op 30 juli 1944 een 24-jarige kerel uit het centrum van Kiezegem zou neergeschoten worden. En ik denk met mijn mening in goed gezelschap te zijn. In het boek van de gebroeders Craeninckx uit 2004 las ik immers als volgt: "Nu zestig jaar later schrijven wij dit boek als getuigen van een dramatische gebeurtenis waarvan de slachtoffers zelfs op het moment van hun noodlottige levenseinde de zin niet hebben kunnen vatten. Zij van wie wij nooit afscheid hebben genomen vragen ons hun tolk te zijn bij het zoeken naar de diepere achtergronden van een tragedie waarvan vooral onschuldige mensen slachtoffer werden en waar uiteindelijk niemand baat bij had.". De burgemeester bracht ook hulde aan Victor Malbecq, de voorzitter van de vriendenkring van Neuengamma, die in de loop van het jaar, op 14/03/2015, overleden is.

Het lied van de partizanen, uitgevoerd door de Koninklijke Harmonie St.-Jozef O.L.V. Tielt op de herdenkingsplechtigheid van 09/08/2015 voor de slachtoffers van de nazi-razzia's in Meensel-Kiezegem op 1 en 11 augustus 1944. Zie het filmpje op Youtube - Klik op het beeld hieronder.

Partizanenlied

  
Roger Rutten: razzia's waren het middel om de bevolking te ontmoedigen
 

Toespraak auteur Roger Rutten  - 09/08/2015
 

 
 
 
 
Aandachtig beluisterd, niet van iedereen applaus, van de burgemeester wel.

Uittreksel:"Vergeten een nationaalsocialistische ideologie waarbij Hitlerfanaten mensen die hen niet zinden als Untermenschen behandelden en hen naar concentratiekampen stuurden of koudweg liquideerden. Vergeten al die miserie. En als we sommigen mogen geloven had al die miserie, en hier keren we terug naar Meensel-Kiezegem, aldaar niet plaatsgevonden als de Weerstand zijn verstand had gebruikt. Indien de partizaan (Vranckx) die collaborateur (Merckx) niet had neergeschoten, zou volgens hen plaatselijk oorlogsleed zijn vermeden."

Roger Rutten legde ondermeer nog de nadruk op het feit dat velen uit de collaboratie ongestraft gebleven zijn, van de 405.067 strafdossiers leiden er slechts 53 000 tot een effectieve straf,  dat er veel te weinig onderzoek gebeurd is, ondermeer ook naar de collaboratie in Meensel-Kiezegem. Roger Rutten probeert deze hiaten op te vullen, ondermeer als auteur van:

- Wit & zwart - Verzet en collaboratie in een Vlaams dorp, 2008, Epo
- Van Genk tot Mauthausen - Opmerkelijk verzet en collaboratie in Vlaanderen, 2009, Epo
- Oorlog & zwijgen -  Kinderen van verzetsmensen vertellen, 2010, Epo

 
En tenslotte nam Jozef Craeninckx het woord, huidig voorzitter van het NCPGR, de Nationale Confederatie der Politieke Gevangenen en Rechthebbenden van België. "Wij staan voor een cruciale fase in onze geschiedenis, de ouderen gaan de natuurlijke weg, de jongeren moeten het overnemen, maar ze staan gereed". Twee opdrachten zag Jozef Craeninckx: "De politici de inzet en offers van tien duizenden voor ogen houden en 2 De herinnering aan hun leed en dood levendig houden voor de toekomstige generaties." In de receptie achteraf voegden we daar nog een 3de aan toe: opbouw van een herinneringscentrum waarin zowel informatie en documentatie van de slachtoffers van het nationaalsocialisme verzameld en toegankelijk gemaakt wordt. Zet dat maar eens op papier en stuur het mij op, zo zei Jozef Craeninckx. 

  Toespraak van Craeninckx - Ook water werd bedeeld aan de toehoorders

 

De natuur zal z'n werk doen maar de jongeren staan gereed
om onze opdrachten over te nemen.
Toespraak Jozef Craeninckx - 09-08-2015  
 

Alle Menschen werden Brüder - De Europese hymne, prachtig uitgevoerd door de Koninklijke Harmonie St.-Jozef O.L.V. Tielt, zie Youtube-filmpjes, beeld hieronder aanklikken

De Europese hymne

 
Bloemenhulde

De inzet van de vlaggendragers, die dit herdenkingsjaar niet weten waar te gaan, en ook weer de talrijke gedachteniskransen en bloemstukken vanuit een divers palet verenigingen, ze zijn altijd weer aanwezig. Het is altijd goed uitkijken om niemand te vergeten en de verenigingen goed te benoemen. Niet zo zoals in Slonsk/Sonnenburg, waar een vertegenwoordiger van de Belgische ambassade in Polen (na veel inspanningen vanuit België) aanwezig was, maar niet vernoemd werd, terwijl ook z'n toespraak geschrapt werd. Hij is stante pede vertrokken, zonder er evenwel een politiek incident van te maken. Hopelijk kan de burgemeester van Slonsk wat leren van deze van Tielt en van de organisatoren die ook dit jaar alles piekfijn geregeld hebben.
 

Zoals steeds was Achiel Six, naast vele anderen, actief aanwezig

 

Leuven was prominent aanwezig in de hulde naast tientallen andere afgevaardigden uit alle delen van het land en Europa. De weerstand van Leuven telt in aantal het hoogste aantal Breendonkgevangenen (224) maar in verhouding tot de bevolking telt Lubbeek het hoogste aantal Breendonkgevangenen, 53 in totaal op 7 per 1.000 inwoners, het meeste van het ganse land. Voor  meer info over de Breendonkgevangenen per gemeente, zie BuG 235 on-line    
  

De vermoorde burgers van Meensel-Kiezegem aan wie hulde gebracht is

Politiek en Media: het is een schandaal dat er geen aandacht is voor deze herdenking!

Meensel-Kiezegem staat in de trieste rij van nazi-wraakacties op de burgerbevolking, Oradour, Lidice, Vinkt. De totale afwezigheid van de gewestelijke of nationale politiek, van het koningshuis, van de progressieve, vredes- of partijpolitieke organisaties, het kan de initatiefnemers van deze jaarlijkse herdenking niet ontmoedigen. Zij hebben de steun van Eddy Merckx en bij momenten van het koningshuis. Maar dat doet niets af van het verraad aan de herinnering, het wegduwen uit het collectief bewustzijn, het niet onder ogen zien van het leed uit het verleden. Wie zal dan nog oog hebben voor het huidige leed of dat van de toekomst.

Voor politiek en media spreken de doden niet meer mee

   
Update 23h -  Steven Rombaut bericht: "Een kort fragment uit het interview met Oktaaf Duerinckx is zondagmiddag verschillende keren uitgezonden: om 11u om Radio 1 en om 13u op Radio 1, Radio 2 en Klara." Een neerslag daarvan of een heruitzending van nieuws was evenwel nergens terug te vinden. Enkel het verslag van de VRT-reporter in de Duitstalige versie. Met dank dus daan Steven Rombaut voor deze verslaggeving.

En de media: Bij de start van de herdenking in Meensel was een VRT-wagen aanwezig voor een radioreportage met Steven-Rombaut. Een heuse investering op deze zonnige zondagochtend in het hart van het Hageland; wagen, technieker, journalist. Alleen was de wagen met reporter al verdwenen voor de herdenkingsmis in Kiezegem goed en wel begonnen was, om van de herdenkingsplechtigheid maar te zwijgen. Misschien hebben we de reportage in het middagnieuws gemist, zoals ter info meegedeeld aan enkele geïnteresseerden op het vroege uur in Meensel. Of heeft de VRT op het laatste ogenblik z'n reportage voor het middagnieuws op één toch afgeblazen, of vond de redactie van het middagnieuws op 09/08/2015 het item te 'mager' om er over te berichten? Op radio één is vooralsnog niets terug te vinden over Meensel-Kiezegem en de herdenking op 09/08/2015. Maar er zijn mensen die een verslag gehoord hebben op Radio 2 regionaal. Maar van TV-verslag of een uitgebreider reportage is geen sprake geweest, of toch?

Update 17h42: Iemand uit Nederland signeleerde dat op de Duitse versie van deredactie, zie http://deredactie.be/cm/vrtnieuws.deutsch/landundleute/1.2410861 een verslag stond van de herdenking in Kiezegem, maar dat hij er niets van kon terugvinden op de 'Vlaamse' site, Schande!! was z'n commentaar. In het artikel van VRT-journalist  U. Neuman klinkt het als volgt:

In Meensel-Kiezegem in flämisch Brabant ist an diesem Sonntagmorgen den deutschen Vergeltungsschlägen vom August 1944 gedacht worden. (Archivfoto von Auschwitz)

Nach dem Mord an einem jungen Mann aus einer pro-deutschen Familie wurden bei zwei deutschen Razzien rund 90 Dorfbewohner, das heißt so ziemlich alle erwachsenen Männer aus dem Dorf, festgenommen und nach Deutschland gebracht. Nur einige wenige haben das Konzentrationslager überlebt. Auf diese Weise wurde Meensel-Kiezegem zu einem durch den Krieg am schwersten getroffenen Dörfern Europas. Das erklärt Oktaaf Duerinckx gegenüber dem VRT-Radio. Er musste zusehen, wie sein Vater mitgenommen wurde. "Unsere Generation, meine Altersgenossen würde ich sagen, sind ohne Vater groß geworden. Wir kannten den Begriff Vater gar nicht. Wir wussten nicht, was das war", so Duerinckx. "Wenn wir darüber haben reden hören, dann sagten wir, wir haben das nicht. Wir waren rund 100 Kriegswaisen in so einem kleinen Dorf. Das hat das Dorf gezeichnet und tut es noch immer."

Oktaaf Duerinckx heeft dus aan een VRT-reporter verslag gedaan en toelichting gegeven, maar is dit ergens op de 'Vlaamse' VRT terug te vinden, graag een URL aub, of moet de nieuwsgeving aan de bevolking wat herdenkingen betreft afhangen van de Duitstalige verslaggevers van de de VRT en deredeactie?

 
Receptie in het ontmoetingscentrum

Ontmoetingscentrum halfweg Meensel en Kiezegem

  Ter herdenking aan de slachtoffers van de razzia's

   

Iedereen moest langs de rode kruispost 1944 passeren

Met boekenstand in de hall

 Medewerker Epo in de weer met de boeken van Roger Rutten en andere

De vriendenkring Neuengamme was ook aanwezig met een Nederlandse vertegenwoordiging, die speciaal ook het belangwekkende en goed gedocumenteerde boek "De ramp in de Lübecker bocht" onder de aandacht bracht, Hier vonden ook 2 Meensel-Kiezegemmenaren de dood. Voor wanneer een Belgische uitgave van het boek met de beschrijving van de Belgische doden?

En de tentoonstelling over Meensel-Kiezegem in Hamburg
  

De tentoonstelling was nu ook te zien in het ontmoetingscentrum (Nederlands-Engels, er bestaat ook een Nederlands-Duitse versie van. De tentoonstelling kan aangevraagd worden om op andere locaties te plaatsen. Hierboven een algemeen overzicht en hieronder het detail van elk van de 5 panelen, het kleine beeld aanklikken voor een uitvergroting. Elk beeld kan dan nog uitvergroot worden zodat elk panel leesbaar wordt, anders downloaden en als foto openen. Deze vensters sluiten om terug te keren.

 

 

 

Onderwijzer Hendrickx, schreef onmiddellijk na de bevrijding het boekje "SS-Terreur te Meensel-Kiezegem" - Is het nog ergens te vinden?

"Vreemde elementen"  

Aan het erekerkhof te Meensel staat voor de kerk bovenstaand plakkaat. Het kan niet beter het dilemma illustreren waarin de gemeente Meensel-Kiezegem nog altijd gevangene is van wat niet alleen hen, maar miljoenen inwoners van de Europa door het nationaalsocialisme werd aangedaanen waar schuld nog niet ten volle opgenomen en boete nog niet gedaan is.Zolang men het verzet als 'vreemde elementen' beschouwt en niet de nazi's zal herstel niet kunnen gebeuren en zal Meensel-Kiezegem geen vrede kennen. En best is ook dit plakkaat aan te passen en zo mee de weg vrij te maken tot een echte verwerking van het vreselijke dat is gebeurd en voortleeft.

Hierbij nog de link naar enkele getuigenissen uit de brochure van Octaaf Duerinckx. De brochure Meensel-Kiezegem, getuigenissen , is heruitgegeven, te bestellen bij Standaard Boekhandel  e.a.

Het boek Een klein dorp, een zware tol van Stefaan Van Laere en Frans en Jozef Craeninckx, Standaarduitgeverij, 2004, ook te bestellen bij Standaard Boekbandel.

Verslag van de Herdenking in 2012 met Simon Gronowski in Meensel-Kiezegem.

Meensel-Kiezegem, een dorp als (g)een ander
  

Herinneren om een toekomst te hebben zonder tralies

 Meensel-Kiezegem op hoge voet, nog niet op gelijke voet

En gefeest zal er ook worden in Meensel, Kiezegem en Tielt in augustus 2015

 
Jan Hertogen