10 struikelstenen voor Breendonkgevangenen die hun deportatie niet overleefden.
Allen waren zij slachtoffer van de nazi-razzia van 25/05/1943 in Sint-Truiden

Verslag opgemaakt door jh en lh van herinneringmemoire.be

 
Sint-Truiden tussen 05/1940 en 09/1944                      Sint-Truiden 3 februari 2017             


In 2012 kreeg Egon Suntup, een joodse ondernemer met een fabriek voor gloeilampen, een Struikelsteen voor zijn laatste woonst als herinnering aan zijn deportatie naar de Kazerne Dossin in Mechelen en aan het transport en dood in Auschwitz. Voor een uitvoerig verslag van deze plechtigheid met ondermeer Pierre Stippelmans, overlevende van verschillende kampen, zie Youtube - Verslag 25/05/2012. https://www.youtube.com/watch?v=pXzQQU0wR3M

De oorspronkelijke steen voor Egon Suntup werd intussen vervangen door een andere met de juiste informatie, op de eerste stond dat hij gevangene was in Breendonk, maar hij werd al in 1942 gedeporteerd. Hij woonde in de Vissegatstraat, waar ook verschillende gedeporteerde Truienaars woonden.



Toen al beloofde Bert Stippelmans, neef van de overlevenden Pierre en Gerard Stippelmans, z'n nonkels (in het Nieuwsblad van  26/05/2012) dat er een Struikelsteenroute in Sint-Truiden zou komen met een Struikelsteen voor de 62 woonplaatsen van degenen die in de razzia van 25 mei 1943 werden opgepakt en naar Breendonk gevoerd.

http://www.nieuwsblad.be/cnt/m83qjcfj

De uiterst verzorgde en talrijk bijgewoonde plechtige plaatsing van Struikelstenen is de eerste voor Breendonkgevangen in België. Op 4 februari zal in Watermaal-Bosvoorde voor een 11de Breendonkgevangene een Struikelsteen ingemetst worden,  nl voor Guersch Koutchouk die op 31/10/1944 in Auschwitz overleed.

Niet voor niets was het tweede vaandel van  Breendonk van de Nationale Confederatie voor Politieke Gevangenen en Rechthebbenden (NCPGR) prominent aanwezig op de plechtigheid in Sint-Truiden.



Het draaiboek van de herdenking kan langs de link bekeken worden. Hieronder geven we de korte biografie van de 10 weerstanders die na de razzia van 25 mei 1943 hun stad niet meer zouden weerzien en waarvoor op 3 februari een Struikelsteen werd ingemetst voor hun laatste woonplaats. Talrijke familieleden waren aanwezig om hun dierbare te herdenken en bloemen neer te leggen. Hun gedachten gingen naar de dag waarop, meestal op aangeven van een andere Truienaar, hun vaders, zonen, broers uit hun midden werden weggerukt. Sommigen waren nog kind toen hun vader voor hun ogen werd weggevoerd. De emotie, maar ook de ondersteuning van de aanwezigen en de officialisering van de Herinnering met een materialisering in een Herdenkingssteen waren tastbaar in de smalle Sint-Truidense straten.

Na de biografiën, gebaseerd op documenten die na de oorlog werden opgemaakt, volgt een fotoreportage met 68 foto's en 4 videos: de inleiding van Hilde Vautmans, een toelichting bij de steen van Herman Vossius door Yvan Lambrechts en het Ten Velde en de Last Post door de klaroenspelers
Carmelo Cali en Ludo Dreesen.

1. BIELEN Albert

Echtgenoot van Mevr Corthaut Caroline, vader van 8 kinderen, ijzergieter van beroep, werd geboren te St Truiden, den 15e Juli 1900 en woonde Vissegatstraat, 3.

In de zoo vaderlandslievende Schuurhovenwijk, die dan ook zoo zwaar getroffen werd, was Bert in aanraking met de mannen van de ,,Churchill-Club” –N.K.B. en later A.S. Het noodlot kwam ook hem treffen dien ongelukkigen 25e Mei 1943.

De hel van Breendonk, van Essen, daarna Esterwegen al over Börgermoor naar Gross-Strehlitz en dan weer naar Laband. Steeds maar voort naar ’t onbekende, maar toch naar een steeds bekende zelfde mishandeling. Bert was nochtans van geen klein gerucht vervaard en toch was ook voor hem te hard; wie zou tegen het buitennatuurlijke bestand zijn.

Uit Laband vertrok ’t convooi, zou Bielen daar bij geweest zijn? En waar ging het heen? Zijn lotgenooten ook weten het niet.

Albert is overleden in Buchenwald op 30 april 1945.

2. DELWICHE Antoine, Louis, Henri

31 1

Kandidaat onder-officier, 11e Linie, beroepsmilitair en Oud-Strijder 1940, woonde bij zijn ouders in de Vissegatstraat, 6.

Hij werd geboren te St Truiden, den 15e Januari 1919. In zijn midden was hij een der vurigste B.N.B.-ers. Als Groep-overste gaf hij het voorbeeld en zou een flinke leider worden.

Toen kwam 25 Mei 1943; met de groep mee ging het naar Breendonk, het onzalige oord met zijn moordenaars en zijn marteltuigen; en verder ging de kruisweg met bloedige staties te Esterwegen, Börgermoor en Gross-Strehlitz waar de scheiding kwam en dan niets meer, tot ons het laatste bericht toekwam dat Antoine ziek was en men niet wist wat met hem was gebeurd.

We weten het nochtans; doch hoe het einde is, neen, dat zullen we allicht nimmer vernemen.

Antoine is overleden in Gross-Rosen op 28 februari 1945.

3. COOPMANS Guillaume

23 1

Brouwersgast  en jonkman, woonde Vissegatstraat 7. Hij wer geboren te St Truiden, den 6 Juni 1917. In het ,,Weerstandsnest” van de Vissegatstraat was Lommeke de goede Groep-Overste van de Witte Brigade. Er werd beraamd en geregeld tegen als de ,,groote dag” zou aanbreken. Er kwam ’n groote dag, die van het verraad: 5 Mei 1943.

Van Breendonk naar Gross-Strehlitz in Opper-Silezië al over Esterwegen, ging de doodengang van Coopmans. Hij zou nochtans volhouden, hij wilde; doch de ontberingen waren te groot, de mishandelingen te zwaar. Guillaume werd ziek, zwaar ziek, van degelijke behandelingen geen spraak; de andere Truienaren, zijn lotgenooten, hielpen zooveel zij konden, niets mocht baten: op 6 Augustus 1944 overleed Guillaume in de ziekenzaal van het tuchthuis te Gross-Strehlitz

4. JENNE, Guillaume, Eugeen

27 1

Echtgenoot van Mevrouw Maria Nicolay, wonende Slachthuisstraat, 11, met zijn zoontje Roland. Hij werd geboren te St Truiden, den 20e Juni 1908.

Beroepsmilitair bij het 18e Artillerie, nam Jenné deel aan de operaties van 1940. Zijn eed getrouw ging hij dadelijk na zijn terugkeer aansluiten bij N.K.B. en A.D., tot de 25e Mei 1943 kwam.

Breendonk, het martelarenkamp, dan Essen en Esterwegen, Börgermoor en Gross- Strehlitz tot Laband met hun ontberingen en martelingen: alles was overwonnen, vrij, eindelijk weer vrij. Ik zal weer thuis zijn, vrouw en kind weerzien; ik ben wel ziek en uiterst zwak maar ik ben vrij en ga naar huis! Zoo ongeveer moet Guillaume hebben geredeneerd na zijn bevrijding door de geallieerden uit het kamp van verschrikking en dood.

Hij geraakte tot Thionville, doch kon niet meer verder en kwam in het hospitaal; zwaar ziek, zoo uitgeput dat hij niet meer kon schrijven, ternauwernood zijn naam en adres opgeven, is hij dan opgevaren, geholpen door den Heer Pastoor van de parochie daar, zacht en stil, eenzaam maar gelaten den 15e Mei 1945 rond 4 uur namiddag.

5. STERKEN, Jos, Pierre

32 2

Echtgenoot van Mevrouw Heeren Therese, fabriekwerker en vader van een kindje, het kleine gezin leefde gelukkig in de Slachthuisstraat,4.

,,Jefke” voelde zich niet te oud om met de jongens van de ,,Witte Brigade” mee te doen en zijn hart klopte op de juiste plaats als het voor zijn land aan ’t hameren ging. Echter ook bij hem kwam de Gestapo op 25 Mei 1943 in de eerste morgenuren binnendringen.

Breendonk met zijn doodende omgeving, dan naar Duitschland, Essen, Esterwegen en Börgermoor tot Laband. Afgescheiden van zijn vrienden heeft Jefke hemel en aarde bewogen tot hij hen terugvond te Gros-Strehlitz. Moedig en volhardend hield hij zijn moraal hoog en was te gepasten tijd een gezellig kameraad. Spijtig geraakt zijn spoor daar verloren.

Nooit hoorde nog iemand iets over hem. Hij werd geboren te St Truiden, den 25e Juni 1908.

Jos is overleden op 8 februari 1945 te Gross Rosen.

6. VOSSIUS Herman, Pierre, Antoine

33 1

Slachter, was de jongste uit de groep ,,Breendonkenaars” van 25 Mei 1943.

Hij werd geboren te St Truiden, den 12e Juni 1924 en woonde bij zijn moeder, de Wwe Simon Vossius, Slachthuisstraat, 37.

Stoutmoedig en taai als geen, doorstond Herman de zware ontberingen te Breendonk. Later leefde hij het doodende concentratiekampleven van Esterwegen, Gross-Strehlitz en Blechhammer, tot daar weten we zijn weg en zijn houding die een voorbeeld was van offervaardigheden en behulpzaamheid.

Bij zijn terugkeer na de bevrijding heeft Leemans Karel, ander lotgenoot, bevestigd Herman gezien te hebben in de omgeving van Seiteldorf in een oprukkend konvooi, dit gebeurde in de tweede helft van Februari 1945.

Was het zijn laatste marsch? Of mogen we nog hopen?

Herman is overleden op 31 maart 1945 tijdens het transport van Flossenburg naar Bergen-Belsen.

 7. CORTHOUTS Paul, Jean, Pierre

26 2

Werd geboren te St Truiden, de 2e Maart 1916.Stil en zeer gehecht aan zijn moeder, woonde hij met haar en zijne zuster op de Groote Markt,39.

Gemobiliseerd in 1939 leefde hij het soldatenleven in afwachting van Mei 1940, werd gevangen genomen en eens terug thuis sloot hij aan bij Sector St Truiden. Ook hij was bij de slachtoffers van 25 Mei 1943. Breendonk, Gross-Strehlitz, Blechhammer, Laband en Buchenwald, zijn de zoovele martelplaatsen waar Pierre achtereenvolgens verbleef. Nu we die toestanden leerden kennen, nadat de sluier werd opgelicht, kunnen we beseffen dat het hard gestel op den duur moest begeven. Lijk zijn lotgenoot Willems Gerard, op 1 Mei 1945 was gevallen zoo ook bezweek Pierre, den 5e tijdens de evacuatie van Buchenwald naar Theresiënstadt.

Geboren in het volle van de eerste wereldramp ging hij heen tijdens de tweede.

 8. KOEKELBERGH Georges, Frans

27 2

Jonkman, beenhouwer in de Diesterschestraat, 47. Steeds vroolijk gestemd, gulhartig in zijn omgang, was Georges bemind van al die hem kenden. En zeker is hij voor velen een steun geweest in die zoo zware dagen te Breendonk, en elders. Het is met een waar gevoel van erkentelijkheid en diepe genegenheid dat zij oud-medegezellen vertellen van zijn ware broederliefde als hij, zelfs ongevraagd zijn toch maar karig maal nog meedeelde aan dezen die meer leden dan hij zelf. Na Breendonk kwam hij Esterwegen, Gross-Strehlitz, Laband en het moordenaarshol Buchenwald; maar toen kwam ook de capitulatie: 8 Mei 1945 – iedereen was vrij en George hoopte, hoopte. Nu was alles voorbij, nu terug naar het Vaderland, naar zijn dierbare ouders, broers en zusters en beminde verloofde. Hij was echter te zwak, de ontberingen en folteringen waren te zwaar geweest. De tranende oogen naar het Westen gericht, zag hij nog eens zijn dierbaren en ging dan glimlachende en gelaten de eeuwigheid in: droevig einde, verheven dood in het verre vreemde land te Theresiënstadt, op 7 Juni 1945.

Georges was geboren te Duras, den 6e April 1914 en oud-strijder 1940.

9. LAMBILLOTTE Herman, Henri

31 2

Ongehuwd, werd geboren te St Truiden, den 16e November 1919, hij verbleef bij de zijnen Gasthuisstraat, 37.

Soldaat voor zijn dienstplicht maakte hij de mobilisatie en veldtocht mede in Mei 1940. Aangevuurd door zijn plichtsbesef en vaderlandsliefde, kwam hij naar den Weerstand. Ernstige, werkzame jongen als hij was, genoot hij ieders vriendschap doch werd ook het slachtoffer van het verraad van Mei 1943.

Met zijn lotgenooten ging hij den langen lijdensweg langs Breendonk, Esterwegen, Gross-Strehlitz en Gross-Rosen en daar loopt het spoor verloren. Het laatste bericht, dat ons bereikte, luidt: ,,Lambillotte Herman was te Gross-Rosen. Matr. Nr 82215, voegen bij de lijst van weergekeerde Pol.-gev. van het convooi Gross-Rosen- Dora”, ’ t is al.

Wat is er gebeurd tijdens deze laatste reis.

Niemand weet het. Herman blijft vermist.

Herman is overleden op 7 mei 1945 in Nordhausen.

 10. WILLEMS Gerard, Jos

26 1

Geboren te St Truiden, den 9e Augustus 1907, echtgenoot van Mevrouw Maria Renquin, Haardstraat 31, werd gemobiliseerd en nam deel aan den 18-daagschen veldtocht in 1940. Na zijn vrijmaking trad hij toe tot de B.N.B.-A.S., waar hij andermaal als soldaat zijn land wenschte te dienen, het gevaar te trotseren ofschoon hij vader was van 3 kinderen. Aangehouden met de andere makkers, kwam hij in de concentratiekampen van Breendonk, Esterwegen, Gross-Strehlitz en Laband in Opper-Silezië. Ontberingen, mishandelingen en slechte behandeling waren de oorzaak zijner volledige uitputting en zoo komt het dan dat Gerard bezweek in het overbevolkt transport dat hem vervoerde van Buchenwald naar Theresiënstadt; dit gebeurde in den nacht van 30 April 1945, toen de bevrijding in ’t verschiet lag.

Gerard is overleden op 1 mei 1945 tijdens het transport van Buchenwald naar Theresiënstadt.

Fotoreportage.

Niet alle Struikelstenen komen in beeld, voor de namen en biografieën zie hierboven.














De klaroenblazers Carmelo Cali en Ludo Dreesen in gezelschap van de reporter van herinneringmemoire.be




Bert Stippelmans met een aansprekende uitleg over wat in de razzia gebeurd is en
hoe het Truienaars waren die hun medeburgers aan de Duitsers verraden hebben.




Alles tot in de puntjes regelen met de kunstenaar/projectleider Günter Demnig


Mr. Clerix, ceremoniemeester, dirigeert alles in goede banen, met Hilde Vautmans


Oud Minister van Welzijn en Burgemeester van Sint-Truiden Veerle Heeren geeft een korte inleiding
 

Hilde Vautmams - Beluister haar welkomswoord op youtube, of op het beeld klikken

 


Ceremoniemeester Clerix doet de praktische mededelingen voor een vlekkeloze herdenking


De medewerker van herinneringmemoire.be checkt nog vlug de prijs van een Struikelsteen: 120€


De plaatsing kan beginnen - Iedereen paraat voor De bink op de grote markt









Onder het oog van Ludwig Van Hoof, oud Burgemeester en Bert Stippelmans - Links de familie














Te Velde - door de trompettisten van The Sound of Music. Klik op het beeld voor life op youtube.com
 



Op weg naar de Slachtersstraat langs VZW Masala - Gastvrij St-Truiden


 

















Yvan Lambrechts, voorzitter vaderlandslievende verenigingen van Sint-Truiden, voor elke weerstander een korte biografische schets. Hier voor Vossius Herman, te zien op youtube.










Op naar de volgende steenlegging














Herman Lambiotte overleefde het Bombardement op de Boëlcke-kazerne in Nordhausen niet.
  


Last Post door de klaroenblazers van The Sound of Music - Beluister op youtube of klik op het beeld


Gedenkplaat met de namen van de 62 gedeporteerden van de razzia van 25 mei 1943
Klik op het beeld voor een vergroting zodat alle namen leesbaar zijn,18 zijn overleden.
 


Centrumscholen - Klik op de foto voor een vergroting, scherm sluiten om terug te keren


Centrumscholen - Klik op de foto voor een vergroting, scherm sluiten om terug te keren


Centrumscholen - Klik op de foto voor een vergroting, scherm sluiten om terug te keren


Centrumscholen - Klik op de foto voor een vergroting, scherm sluiten om terug te keren


Klik op de foto voor een vergroting, scherm sluiten om terug te keren




Drankje en hapje achteraf voor de kinderen




Nog een drankje en enkele overgebleven broodjes voor de volwassenen


Uiterst verzorgde en attente service door alle medewerkers van de gemeente Sint-Truiden






Deksels Sint-Truiden


Uit de oude doos een foto met overlevenden uit de kampen te Sint-Truiden
maar ook ik in herinnering aan wie de deportatie niet overleefd hebben.